هواپیمای اسقاطی و نفوذ سیاسی /حسن داعی

  

روز9 جولای، یک هواپیمای ایرباس متعلق به شرکت ایرانی ماهان ایر در فرودگاه بیرمینگهام توقیف شد(1) و پرونده قاچاق هواپیما به جمهوری اسلامی که از سال 2006 در لندن شروع شده بود وارد مرحله جدیدی گشت. اما، ابعاد این ماجرا بسیار فراتر از خرید غیر قانونی چند هواپیمای کهنه برای شرکت ماهان در ایران است زیرا برادران میلیارد ایرانی مقیم لندن یعنی وحید و حسن علاقبند، گذشته از دلالی برای باندهای مختلف رژیم ایران، توانسته اند با استفاده از امکانات مالی خویش روی سیاست های آمریکا در رابطه با کشورمان تأییر بگذارند.

برادران علاقبند از تاجران مقیم لندن و صاحب کمپانی فولاد Balli هستند که در اوائل دهه نود میلادی و همزمان با ریاست جمهوری رفسنجانی به ایران بازگشتند و ضمن زد و بند با مافیای اقتصادی وی و خرید چندین کارخانه آلومینیوم و موسسات تولیدی و مالی، و شرکت مستقیم در غارت سرمایه های کشور، ثروت خویش را بطور بی سابقه ای افزایش دادند. (نگاه کنید به "پایه های مالی لابی طرفدار رژیم ایران) 2

از سال  2006 تا 2008، شرکت بالی از طریق چند شرکت وابسته به خود، 6 هواپیمای بوئینگ دست دوم را از آمریکا خریداری کرد و از آنجا که تحریم های اقتصادی اجازه فروش آنها به ایران را نمیداد، از طریق ارمنستان، سه فروند هواپیما را به شرکت ماهان اجاره داد و سه بوئینگ دیگر را برای تعمیر و سپس ارسال به ایران به کره جنوبی فرستاد. (نگاه کنید به سند رسمی دولت آمریکا Temporary Denial Order) 3

دولت آمریکا به تقلب شرکت Balliپی برد و از خروج سه بوئینگ از کره جنوبی جلوگیری نمود و برادران علاقبند و شرکت ماهان را تحت تحریم قرار داد. دو سال بعد و در حالیکه سه بوئینگ اولی در ایران زمینگیر شده و از ترس توقیف به خارج پرواز نمی کردند، شرکت بالی 15 میلیون دلار به آمریکا جریمه داد و مسئولیت خود در ارسال غیر قانونی هواپیما به ایران را پذیرفت. (4)

بدنبال آن، یک شرکت جدید پوششی بنام "زرند" در پاریس به ثبت رسید و این شرکت یک فروند ایرباس را خریداری و آنرا به شرکت ماهان که هنوز تحت تحریم آمریکاست اجاره داد. دولت آمریکا اول جولای امسال به تقلب شرکت زرند واقف شد و از مسئولان فرودگاه بیرمینگهام درخواست توقیف این ایرباس را نمود. قابل ذکر است که گذشته از هواپیماهای ساخت آمریکا مثل بوئینگ، هواپیمای ایرباس نیز از آنجا که ارزش قطعات آمریکائی استفاده شده برای ساخت ایرباس بیش از ده درصد ارزش کل آن است، شامل تحریم ها میگردد. (نگاه کنید به سند رسمی دولت آمریکا در مورد تحریم شرکت زرند denial order) 5

اگرچه من در گزارش سه سال پیش در باره برادران علاقبند و تجارت آنان در ایران توضیح دادم اما در جریان شکایت حقوقی تریتا پارسی و نایاک از من به دادگاه فدرال، اسناد و مدارکی در رابطه با این دو برادر در اختیارم قرار گرفت که میزان نفوذ آنان در آمریکا و تأثیر گذاری آنها روی سیاست این کشور در رابطه با ایران را نشان میدهد. (اسناد دادگاه فدرال) 6

این اسناد نشان میدهد که وحید علاقبند از کمک کنندگان مالی مهم به بنیاد پارسا در آمریکاست. این همان بینادی است که اصلی ترین(7) تأمین کننده مالی نایاک و تریتا پارسی بوده است. اما سند مهم دیگری که در اختیارم قرار گرفته، پرداخت 900 هزار دلار از طرف وحید علاقبند به موسسه تحقیقی معروف آمریکا بنام بروکینگز (Brookings) میباشد. این پول از سال 2007 تا 2009 در اختیار موسسه قرار گرفته است.

نکته جالب اینجاست که موسسه بروکینگز تا قبل از 2007 تقریبا هیچ فعالیتی در رابطه با ایران نداشت اما ناگهان از خواب برخاست و به برگزاری نشست و کنفرانس و چاپ گزارش و مقاله در باره سیاست آمریکا در رابطه با ایران اقدام نمود که غالبا برای کنارآمدن با رژیم ایران تبلیغ میکرد. مسئول این پروژه سوزان مالونی (Suzanne Maloney)8 مشاور سابق کمپانی نفتی اگزون مابیل بود. این کمپانی بزرگترین غول نفتی جهان است.

سوزان مالونی و همسرش ری تکیه در سال 2008 و به درخواست موسسه بروکینگز و شورای روابط خارجی گزارشی برای اومابا نهیه کردند که در آن به سازش و همزیستی با جمهوری اسلامی توصیه شده بود. بنابراین بنظر میرسد که سرمایه گذاری برادران علاقبند در این زمینه بیفایده نبوده است. (Pathway to Coexistence: A New U.S. Policy toward Iran")9

در پایان میتوان نتیجه گرفت که برای دولت آمریکا، ارسال چند هواپیمای اسقاطی به ایران برای حمل مسافر بسیار خطرناکتر از فعالیت های گسترده لابی بنفع جمهوری اسلامی است. گویا فروش چند فروند بویئنگ  امنیت ملی آمریکا را به خطر میاندازد اما تلاش برای جهت دادن به سیاست آمریکا بگونه ای که بنفع رژیم ایران باشد هیچ خطری متوجه ایالات متحده نمی کند.