سال ۲۰۱۴ برای ولادیمیر پوتین، رییس جمهوری روسیه، با رویاهایی شیرین آغاز شد و با کابوسی تلخ پایان یافت. رویاهایی شیرین که برای برگزاری بازی‌های المپیک زمستانی «سوچی» درسر پرورده و برای تحقق آن‌ها در بیش از دوسال بالغ بر ۵۰ میلیارد دلار هزینه کرده بود. رویاهایی که برمبنای آن‌ها نه تنها قرار بود ازاین شهر ساحلی یک مرکز گردشگری بین المللی بسازد و میلیون‌ها تن را از سراسر دنیا به آن بکشاند و بر رونق اقتصادی متکی به نفت – با درآمد سالانه ۴۰۰ – ۳۰۰ میلیارد دلاری آن – بیافزاید، بلکه شخص ولادیمیر پوتین را نیز به عنوان رهبری فره‌مند، مصمم و کارآمد که ملت خود را به سعادت و رفاه اقتصادی رهنمون شده معرفی و تثبیت نماید و شکوه و عظمت دوران درخشان امپراتوری تزاری را به روسیه تکه پاره و تحقیرشده براثر فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی بازگرداند.
همه چیز به خوبی و با برنامه ریزی و تدابیر امنیتی دقیق و شدید پیش می‌رفت که ناگهان پنج روز پیش از پایان بازی‌های المپیک زمستانی سوچی، جرقه تبدیل رویا به کابوس زده شد. در ۱۸ فوریه ۲۰۱۴، در کی یف پایتخت اوکراین تظاهرات گسترده‌ای برضد ویکتور یاکونوویچ، رییس جمهوری هوادار روسیه برگزار شد. این تظاهرات تداوم و گسترش یافت و پیش از پایان ماه فوریه با رإی مجلس اوکراین به برکناری یاکونوویچ از ریاست جمهوری منجرشد و آغاز بحرانی گردید که همه رویاهای ولادیمیر پوتین را بربادداد. درفاصله دو- سه هفته پس از برکناری یاکونوویچ، در ۱۱ مارس ۲۰۱۴، با تحریک و حمایت روسیه اعلامیه استقلال شبه جزیره کریمه منتشر شد و ۵ روز بعد یک همه پرسی برای پیوستن آن به روسیه برگزار گردید. دراین همه پرسی ۸۱ درصد از واجدان شرایط رأی دادن شرکت کردند و ۹۶. ۷۷ درصد رأی دهندگان به الحاق شبه جزیره کریمه به روسیه رأی دادند و منطقه خودمختار کریمه متعلق به اوکراین به عنوان جمهوری اعلام شد. ولادیمیر پوتین با شتاب طی حکمی رسما توافق نامه الحاق شبه جزیره کریمه به روسیه را تأیید کرد و درپی آن مجلس روسیه (دوما) نیز با ۴۴۵ رأی موافق و ۱ رأی مخالف آن را به رسمیت شناخت.
این شتاب زدگی نسنجیده موجب بروز بزرگ‌ترین بحران پس از دوران جنگ سرد شد و جنگی داخلی را در اوکراین پدیدآورد که شمار تلفات آن تاکنون به بیش از ۴۰۰۰ تن رسیده است. پیآمدهای دیگر این رویداد نیز به شدت به اعتبار پوتین هم در داخل کشور و هم درسطح بین المللی لطمه زد و به ویژه درهفته‌های اخیر با کاهش بیش از پیش بهای نفت، که اقتصاد روسیه به شدت به آن متکی است، موجب ده‌ها میلیارد دلار کاهش درآمد نفت، بیش از ۵۰ درصد کاهش ارزش روبل، افزایش تورم و فرار سرمایه‌های خارجی از روسیه شد.
درتحلیل دلایل تصمیم شتاب زده و نسنجیده ولادیمیر پوتین، نمی‌توان نقش انفعال و بی‌تصمیمی باراک اوباما رییس جمهوری ایالات متحده را نادیده انگاشت. اگر در امریکا رییس جمهوری قوی و مصمم برسر کار می‌بود، به احتمال قوی پوتین پیش از اجرای تصمیم بحران آفرین خود دوبار فکر می‌کرد و چنین بی‌گدار به آب نمی‌زد. او درمواردی دیگر از جمله مسئله سوریه – به ویژه موضوع کاربرد سلاح شیمیایی در تابستان سال ۲۰۱۳ – اوباما را محک زده بود و خود را پیروز احساس می‌کرد و می‌پنداشت که در مسئله اوکراین نیز خواهد توانست برنده شود.
بحران اوکراین تنها بحرانی نیست که بی‌ارادگی و انفعال باراک اوباما در آن نقش اساسی دارد. فزون بر مسئله هسته‌ای جمهوری اسلامی که با تمدیدهای مکرر مذاکرات همچنان پادرهوا مانده و به نیمه سال ۲۰۱۵ موکول شده، این انفعال نقشی غیرقابل انکار در جنگ داخلی ویرانگر سوریه که تاکنون بیش از ۲۰۰ هزار کشته، میلیون‌ها آواره و پناهنده و بی‌خانمان و کشوری به کلی ویران به جا گذاشته داشته و دارد. ضعف و بی‌تصمیمی اوباما علاوه بر نقشی که در حمایت همه جانبه حکومت آخوندی از بشار اسد دارد، موجب ظهور و رشد گروه‌های بنیادگرای اسلامی مانند جبهه النصره و دولت اسلامی عراق و شام (داعش) که بعد نام خود را به خلافت اسلامی تغییر داد نیز گردید.
هنوز سال ۲۰۱۴ به نیمه نرسیده بود که بحرانی دیگر – که اوباما را درآن نیز نمی‌توان از مسئولیت بری دانست – پدیدار شد. در ۱۰ ژوئن نیروهای دولت اسلامی عراق و شام (داعش) با بهره گیری از ضعف دولت مرکزی عراق و نارضایتی عمومی اقلیت سنی به موصل، دومین شهر بزرگ این کشور حمله کردند و تقریبا بدون مقاومت جدی ازسوی ارتش و نیروهای امنیتی موفق به تصرف آن شدند. درپی این پیروزی، داعش نام خود را به خلافت اسلامی تغییرداد و سرکرده آن، ابوبکر البغدادی، خود را خلیفه خواند.
چندماه پس از تصرف موصل، باراک اوباما ائتلافی ناهمگون با شرکت ۴۰ کشور، از جمله ۱۰ کشور عرب، تشکیل داد تا بدون رودررویی می‌دانی و تنها ازراه بمباران‌های هوایی با خلافت اسلامی مبارزه کند که تا امروز دراین کار توفیقی نیافته است. دراین مورد نیز بخش عمده‌ای از مسئولیت به عهده باراک اوباما است. اگر او در نیمه نخستین سال ۲۰۱۱، که سوریه دستخوش تظاهرات گسترده ضد بشار اسد بود و هنوز سروکله گروه‌های بنیادگرای اسلامی پیدا نشده بود، به موقع تصمیم می‌گرفت و عمل می‌کرد، علاوه بر جلوگیری از کشته شدن بیش از ۲۰۰ هزارتن و تبدیل سوریه به یک ویرانه، بحران‌های اوکراین و داعش نیز پدیدار نمی‌شدند.
باراک اوباما کیفر ضعف و سستی خود را در انتخابات ۴ نوامبر گذشته گرفت و رقیب جمهوری خواه اکثریت و کنترل هردو مجلس نمایندگان و سنای امریکا را به دست آورد که می‌توان درسال پیش رو منتظر نتایج و آثار آن بود.
درمجموع، ۲۰۱۴ سال پدیداری بحران‌هایی بود که تا پایان آن بلاتکلیف ماند. آیا می‌توان امید داشت که ۲۰۱۵ سال تعیین تکلیف این بحران‌ها باشد؟
منبع: ایران پرس نیوز
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر